Paul Krugman beschrijft in zijn column in de New York Times wat er in het ergste geval kan gebeuren met de Amerikaanse economie: er kan een soort Ierland ontstaan.
Ja, en dan?
Dan daalt het bruto binnenlands product met meer dan 10% ten opzichte van zijn piek, stijgt de staatsschuld tot onoverzienbare hoogte en moet de regering zijn uitgaven beperken en de belastingen verhogen. Dat maakt de depressie dan nog erger.
De schuld ligt in beginsel alweer bij de banken. Die gebruikten de vergaande deregulering in Ierland om een huizenzeepbel te scheppen. Toen die bel barstte en de huizenprijzen daalden, kwamen de banken in problemen doordat ze te weinig inkomsten kregen. De overheid garandeerde toen de banken (in plaats van ze te nationaliseren, wat ze ook had kunnen doen, maar om ideologische redenen niet deed) en daardoor kwam de belastingbetaler in het schootsveld. Toen de overheidsinkomsten ook daalden doordat die gerelateerd waren aan de woningmarkt kwamen de rentepercentages op de staatsschuld en de overheidsleningen in gevaar. Om die rentepercentages vast te houden moest de overheid maatregelen nemen: de belastingen verhogen en de uitgaven beperken.
Als gevolg daarvan wordt de depressie dieper, neemt de werkloosheid toe en volgen armoede en verelendung.
Kan dit scenario ook voor Nederland opgaan? Ik kan niet zeggen of het bovenstaande verhaal helemaal overdraagbaar is naar Nederland. De huizenzeepbel is hier misschien -het klinkt vreemd- minder opgeblazen dan elders, omdat er nu eenmaal een enorm woningtekort is (althans een tekort aan geschikte woningen voor bepaalde doelgroepen). De afgegeven bankgaranties zijn minder hoog dan de Ierse en zijn misschien veiliger. Een deel van ABN Amro is wel degelijk genationaliseerd. Ideologische remmingen hinderen ons dus minder, in ieder geval onder deze regering.
In grotere trekken leert de geschiedenis dat depressies en economische onrust aanleiding geven tot de opkomst van rechtse populisten, sterke mannen met simpele oplossingen. Waar met dit bijltje gehakt wordt, vallen spaanders in de vorm van armoede, werkloosheid, aangetaste burgerrechten, interne en externe verdeeldheid en nationale en internationale geweldsoplossingen. Interessante tijden, maar niet noodzakelijkerwijze de tijden die ik verkies om in te leven.
Er is daar ook nog wat te kiezen, zelfs. De eerste gelegenheid is bij de Europese verkiezingen, in ons land op 4 juni van dit jaar.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten