De maatschappij verandert. Op grote schaal en op kleine schaal. Sommige veranderingen leiden tot strijd. Die strijd speelt zich vaak af tussen wat je kunt noemen conservatieve krachten en progressieve krachten. In dit verband zijn de conservatieve krachten diegenen die de veranderingen willen tegengaan en de progressieven diegenen die de veranderingen toejuichen of minstens pragmatisch benaderen.
In het verleden zijn diverse keren grote uitbarstingen geweest van zo'n strijd om de moderniteit. Je kunt het complex van Eerste en Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld zien als een strijd tussen de laatste restanten van het absolutisme (conservatief) tegen de moderne democratische regeringsvorm (progressief). Het is heel aardig om de geschiedenis op deze manier te bekijken, het geeft verhelderende inzichten.
Bij Wikileaks gaat het om een verandering in de moderne wereld die blijkbaar heel ingrijpend is. Het gaat hierbij om informatie en transparantie. In een wereld waar de informatiedichtheid groot is, ligt volkomen transparantie voor de hand, is eigenlijk onvermijdelijk. Je kunt in de moderne, door internet verbonden wereld, in feite niet goed meer informatie achterhouden. Dat dit een heel wezenlijke, paradigmatische verandering is, blijkt uit de zaak van Wikileaks. De organisatie deed en doet niets anders dan documenten vrijgeven voor een groot publiek dat die documenten normaal gesproken niet ziet. Zelfs historici zagen die documenten altijd pas als het al veel te laat was. Timothy Garton Ash, de veelschrijvende historicus, noemde Wikileaks daarom ook in The Guardian 'a historian's dream'. Dat klopt. We kunnen nu construeren (tegenover RE-construeren) hoe de machinerie draait, bijna op het moment dat ze draait.
Timothy Garton Ash. Artikel hier.
Op dit moment zie je de conservatieve krachten op volle toeren draaien om de verandering tegen te gaan. Julian Assange is opgepakt en hoe dan ook waarschijnlijk ten dode opgeschreven. De argumenten die hierbij worden gehanteerd zijn doorzichtig en vals. Een regering kan niet tegelijkertijd aan de ene kant volledige transparantie van haar burgers eisen door middel van observatie, afluisteren en informatie-inwinning en aan de andere kant van diezelfde burgers eisen dat die toestaan dat de door hen gekozen regering in duistere geheimzinnigheid opereert.
In deze tijd van informatiedichtheid zal het gebeuren dat documenten die niet voor de openbaarheid bestemd zijn, toch in de openbaarheid terecht komen. De enige manier om dat tegen te houden is door repressie (in casu wat er met Assange gebeurt). Maar deze repressie zal op termijn juist weer transparantie in de hand werken. Heel eenvoudig omdat mensen het er niet mee eens zijn en omdat het tegen de geest en gewoonten van de tijd ingaat. Er is transparantie omdat het kan, om het modern te zeggen.
\Gegoogled op 'omdat het kan'. Krijg je dit...
Hoe de strijd de komende tijd gaat verlopen en wat de uitkomst zal zijn is koffiedik kijken. Is transparantie tegen te houden? Willen we dat? Hoe ziet een wereld zonder geheimen er uit? Het lijkt mij niet zo gek, maar ik vermoed dat veel mensen, en vooral veel overheden, er heel anders over denken.
Als laatste noot geeft het mij toch wel te denken dat het vandaag precies dertig jaar geleden is dat John Lennon werd doodgeschoten (verdorie, die Assange heet ook nog eens Julian van zijn voornaam). John's weduwe Yoko Ono schrijft in de New York Times: "If he were here now, I think he would still be shouting the truth. Without the truth, there would be no way to achieve world peace. "
Allright. We kunnen er altijd nog naar luisteren, deze burning take van 'I'm losing you' die Lennon opnam met Cheap Trick, maar die van Yoko Ono niet op Double Fantasy mocht:
